Onderhoud kapitaalgoederen

Openbare ruimte

Tot de kapitaalgoederen in de openbare ruimte rekenen we de wegen, de civiele kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten), de openbare verlichting, de verkeersregelinstallaties, de riolering, het water en het groen en spelen. Voor het onderhoud van deze kapitaalgoederen begroten we in Nijmegen bij de programma’s Openbare ruimte en Bereikbaarheid in totaal  circa € 38 miljoen per jaar.  Onderhoud bestaat uit dagelijks onderhoud, groot onderhoud, technische vervanging en renovatie. De budgetten voor het onderhoud in de openbare ruimte zijn gedeeltelijk exploitatiebudgetten en gedeeltelijk investeringen.

Nota kapitaalgoederen
Gemeenten moeten ten minste één keer in de vier jaar een integrale nota over het onderhoud van de kapitaalgoederen door de gemeenteraad laten vaststellen.
Het doel van deze nota is grip en sturing te bieden op de vervangingsinvesteringen van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte. Het gaat hierbij om het ambitieniveau van de kwaliteit van de buitenruimte, de actuele onderhoudstoestand, het bepalen van een acceptabele onderhoudsachterstand is en welke middelen nodig zijn voor het onderhoud. In het Coalitieakkoord zijn hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld; voor 2023 € 3 miljoen en de daaropvolgende jaren jaarlijks € 5 miljoen.
Per onderdeel maken we een beheerplan waarbij we klein onderhoud, groot onderhoud en vervangingenonderscheiden. De nota kapitaalgoederen maakt het mogelijk om de werkzaamheden in de wijken beter op elkaar af te stemmen en daarmee meer ambitie-gestuurd dan op basis van technisch beheer te werken.
Op dit moment brengen we de verschillende technische parameters, maar ook  andere afwegingen die invloed hebben op het kwaliteits- en kostenniveau, in beeld. Dit leidt tot een voorstel met  verschillende opties  voor het kwaliteitsniveau en de extra kosten die deze met zich meebrengen. De nota kapitaalgoederen leggen we in het 4e kwartaal 2022 voor aan de raad.

Onderhoudsplannen
Onder de programma's Openbare ruimte en Bereikbaarheid zijn verwijzingen opgenomen naar actuele documenten over onderhoud openbare ruimte.

Beleidskader
Begin 2013 heeft de gemeenteraad de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte' vastgesteld. Deze beleidsnota bevat de kaders waarin we een antwoord geven op de maatschappelijke en economische ontwikkelingen: actief burgerschap, kostenbewustzijn, duurzaamheid en een terugtredende overheid. Voor de kapitaalgoederen zijn vooral de ontwikkelingen kostenbewustzijn en duurzaamheid van toepassing. Met gedifferentieerd en risico-gestuurd beheer sturen we op het niveau waaraan de kapitaalgoederen minimaal moeten voldoen. Om meer differentiatie mogelijk te maken, werken we met ‘wijkbudgetten’. Op die manier krijgen bewoners meer inspraak in het beheer en de inrichting van hun eigen woonomgeving. Risico-gestuurd beheer is gericht op optimale inzet van onze middelen. Daarvoor moeten we keuzes maken. Dat doen we door bij de te nemen onderhoudsmaatregelen steeds een afweging te maken tussen kosten, mogelijke risico’s en gewenste prestaties.

Integraal uitvoeringsprogramma openbare ruimte
Voor 2023 en verder stellen we in samenwerking tussen de programma’s Openbare Ruimte, Bereikbaarheid en Wonen en Stedelijke ontwikkeling een integraal uitvoeringsprogramma voor de openbare ruimte (UPOR) op. De prioriteit ligt bij het aanpakken van beheeronderdelen met onderhoudsachterstanden. Daarnaast vinden we het belangrijk om de stad goed bereikbaar te houden en waar mogelijk kostenbesparingen te realiseren.

We willen in 2023 de volgende grote projecten realiseren:

UPOR 2023

Financieel
De woningdichtheid van Nijmegen groeit de komende jaren en hierdoor verandert ook de openbare ruimte. Dit leidt tot een toename van de beheerkosten. Voor iedere opgeleverde woning nemen we daarvoor € 400 op in de begroting. Voor 2023 leidt de areaaluitbreiding tot een structurele stijging van het onderhoudsbudget met € 492.800.

Wegen en civiele kunstwerken
Beleidskader
De beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ is het kader voor het onderhoud van onze wegen en kunstwerken. We maken een inhaalslag op het onderhoud van een aantal asfaltwegen en richten ons verder op rioleringswerkzaamheden, kostenbesparingen en de mogelijkheden om de bereikbaarheid van de stad te vergroten. We stemmen deze onderdelen zo goed mogelijk op elkaar af.

Financieel
Het onderhoud van wegen en civiele kunstwerken begroten we in het programma Bereikbaarheid. In 2023 geven wij circa € 4,5 miljoen aan wegonderhoud en € 1,7 miljoen aan civiele kunstwerken uit. Daarnaast besteden we € 1,7 miljoen aan verkeersregelinstallaties en -voorzieningen. In het UPOR  is opgenomen welke grote wegen we het komend jaar gaan aanpakken.

Openbare verlichting
Beleidskader
Voor openbare verlichting hanteren we als beleidskader 'Zicht op Nijmeegs licht'. We gaan door met de structurele vervanging per gebied van het oude kabelnet, armaturen en bijbehorende masten. In totaal vervangen we per jaar 8-10 kilometer kabelnet. In nieuwbouw- en reconstructieprojecten vervangen we zoveel mogelijk gelijktijdig het kabelnet.  Bij het vervangen van armaturen plaatsen we LED-verlichting. De gemeente Nijmegen heeft in 2018 een tienjarig onderhoudscontract voor de OVL afgesloten met een marktpartij. Deze heeft daarmee de opdracht gekregen om voor een vast bedrag van in totaal € 15 mln. het OVL-areaal maximaal te verduurzamen, in een zo goed mogelijke conditie te brengen en tien jaar te onderhouden. Het onderhoud richt zich met name op (on)veiligheid, onderhoudbaarheid en functionaliteit van de installatie.

Financieel
In 2023 geven we circa € 4 miljoen uit aan openbare verlichting. We begroten structureel € 2 ton per jaar voor het oplossen van storingen in het ondergronds kabelnet.

Infrastructuur voor de gemeentelijke watertaken
Beleidskader
Het Gemeentelijk Rioleringsplan Nijmegen (GRP) 2017-2023 is het beleidskader voor onze taken op het gebied van afvalwater, hemelwater, oppervlaktewater en grondwater. Vanuit dit GRP werken we verder aan ons integraal beleid voor de uitvoering en duurzame ontwikkeling van onze gemeentelijke watertaken. De hoofddoelen van onze wettelijke gemeentelijke watertaken zijn het beschermen van de volksgezondheid, bijdragen aan een leefbare woonomgeving en beschermen van het milieu. We streven naar doelmatig beheer en duurzame ontwikkeling van de infrastructuur voor onze watertaken. We gaan aan de slag met de opstelling van een nieuw GRP/watertakenplan dat past binnen het op te tellen Omgevingsplan.

Financieel
De exploitatiebegroting voor de watertaken is onderdeel van het programma Openbare Ruimte. In 2023 besteden wij € 11 miljoen aan aanleg, onderhoud, vernieuwing en planvorming van infrastructuur en voorzieningen voor de uitvoering van onze watertaken. De lasten worden gedekt uit de rioolheffing. Sinds 2015 bekostigen we ook de kosten voor rente en afschrijving  voor de uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong uit de rioolheffing.

Groen
Beleidskader
'Het ‘Bomenplan Nijmegen’ (2021), de ‘Uitvoeringsagenda Bomen 2021 – 2025, het ‘Handboek Stadsbomen’ 2009 (deze alleen nog voor wat betreft criteria en voorschriften kapvergunning en hoofdboomstructuur), 'De Groene Draad, kansen voor het Nijmeegse groen' (2007), de 'Bosbeheervisie' (2000), de Natuur(monumenten)visie Rijk van Nijmegen 2020-2038 ( Heumensoord) vormen ons uitgangspunt. Met deze plannen hebben we kaders voor de ruimtelijke ontwikkelingen en ecologische kwaliteit van groen, natuur en landschap. Daarmee ontwikkelen en bewaken we de groene elementen en de hoofdgroenstructuur van de stad. De beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ (2013) is ons kader voor het beheer en onderhoud van het openbaar groen. De klimaatverandering heeft een groot nadelig effect op het huidige bomenbestand. De lange droge periodes zorgen er voor dat er veel bomen per jaar doodgaan die we moeten verwijderen en waarvoor we moeten herplanten. Dit is een aandachtspunt in de in ontwikkeling zijnde klimaatadaptatiestrategie.

Voor de planning van de werkzaamheden hanteren we het groenstructuurplan. Daarin hebben we de werkzaamheden om de groenstructuur in stand te houden en waar mogelijk te versterken opgenomen.
Voor het groenstructuurplan zetten we in 2023 de reguliere budgetten in.  Er is een beperkt budget beschikbaar voor vervangingsonderhoud. Vanaf 2023 gaan we 1.000 nieuwe bomen aanplanten.

Financieel
We zetten in 2023 de reguliere budgetten voor het onderhouden van de bomen in. We besteden circa € 9,9 miljoen aan groenonderhoud.  Er is een beperkt budget beschikbaar voor vervangingsonderhoud. Voor de aanplant van 1.000 nieuwe bomen per jaar hebben we de komende 4 jaar een jaarlijks krediet beschikbaar van € 1 miljoen. We geven prioriteit aan nieuwe bomen met hoge kwaliteit in versteende wijken en gebieden in de bestaande stad. We zorgen voor een verbetering van de groeiplaatsen en benutten kansen om het ecologisch beheer verder te verbeteren.

Spelen
Om het spelen, bewegen en ontmoeten (overeenkomstig de Omgevingsvisie) te stimuleren, gaan we per wijk 1 of 2 groene, sociale knooppunten inrichten. Dit zijn plekken om te spelen, te bewegen en te ontmoeten voor mensen van 0 tot 100 jaar.
Daarnaast hebben we buurtspeelplekken en groene ontmoetingsplekken waar spelen voor de allerjongsten mogelijk is. De belangrijkste uitgangspunten hierbij zijn:

• Een groen sociaal knooppunt maakt Samenspelen mogelijk: 100 % welkom, 70% toegankelijk, 50% bespeelbaar.
• Natuurlijk spelen: dit betekent meer (speel-)groen en minder toestellen. Bij nieuwe plekken of bij herinrichting onderzoeken we of de locatie als een meer natuurlijke (speel)plek kan worden ingericht.
• We integreren spelen en ontmoeten in de openbare ruimte. De uitdaging is om op een slimme manier gebruik te maken van de openbare ruimte waarin kinderen worden gestimuleerd om samen te spelen en waarin ouderen elkaar kunnen ontmoeten.
• We betrekken bewoners waaronder met name kinderen bij de in te richten speelplekken.

Daarnaast leggen we in het kader van een beweegvriendelijke wijk vijf beweegroutes en /of -tuinen aan. Op het NYMA-terrein en in Lindenholt realiseren we een pumptrack voor BMX en step. Tot slot realiseren we een Urban Fit Track in Nijmegen-Noord.

Financieel
In overleg met bewoners maken we de speelplekken groener om natuurlijk te spelen. Bij de herinrichting houden we zoveel mogelijk rekening met kinderen met een beperking. We streven er ook naar dat de speelplekken goede ontmoetingsplekken zijn voor oudere bewoners zodat jong en oud elkaar kunnen ontmoeten. Voor het onderhoud aan recreatieve sportvoorzieningen, speeltuinen en speelplekken is in totaal € 1,4 miljoen beschikbaar.